Yurtdışı Seçmeni -Adres durumu ve Genel Sağlık Sigortası
Yurttaşlarımızın yurtdışı seçmeni olup olmadıkları www.ysk.gov.tr sayfasına girilerek kontrol edilmektedir. Burada bir çok yurttaşımızın Danimarka’da mukim olmalarına rağmen Türkiye seçmeni olduklarını gözlemlemiş bulunmaktayız.
Örnek 1. Ali Ekin 50 yaşında, Danimarka’da yaşamakta olan bir Türk vatandaşı. Sistemde şahsın Türkiye seçmeni olduğu, hatta 19,600 TL de GSS (Genel Sağlık Sigortası) borcu olduğu görülmektedir.
Örnek 2. Sibel Candan 29 yaşında, Danimarka’da doğmuş büyümüş, çifte vatandaş, Danimarka mukimi ve bir hastahanede hekim olarak çalışmakta, ailesinin gelmiş olduğu küçük bir kasabada yaşadığı, 19 yaşından itibaren adresinin TR de olduğu, Türkiye seçmeni olduğu ve yıllarca birikmiş GSS borcu olduğu bilgisine ulaşılmıştır. SC nın adresinin nasıl TR sistemine girdiği bilinmemekte.
Ali Ekin gibi bir çok yurtdışı mukimi yurttaşımızın Türkiye’deki farklı uygulamalar nedeni ile 1. Adreslerinin Türkiye’de olduğu ve Türkiye seçmeni oldukları gözlemlenmekte.
Nasıl olur bir yurtdışı mukimi adresini TR de gösterebilir? Türkiye’de bir Nüfüs Müdürlüğüne giderek, ben şu adreste yaşıyorum beyanı sonucu sisteme kayıt olunabilmekte. Böylelikle birinci adresiniz TR de istediğiniz bir yerde sisteme dahil edilebilir. Özellikle bu durum Otomatik Bilgi Değişimi uygulaması sonrası oldukça yaygınlaşmıştır.
Örneğin araba alım satımı durumunda devir işlemleri için adresin Türkiye olması şartı(?), ya da Türk telefon hattı alma, açtırma, yurtdışı telefonların Türkiye de kullanıma açılması gibi işlemlerde kişilerin bilmeyerek TC adres kayıt sistemine kayıt edildikleri bir çok kişi tarafından dile getirilmektedir. Türkiye de uzun süre yaşayan gurbetçilerimiz sağlık hizmetlerinden yararlanabilme bakımındanda adres beyan yöntemini uygulamaktadırlar.
Adı geçen yurttaşımız AE telefon işlemi vesilesi ile adresinin Türkiye’ye kayıt edildiğini tahmin etmekte. 5 Yıldır adresinin Türkiye’de olduğunun farkında olmayan AE yurtdışı emeklilik işlemleri araştırması için E devlete girdiğinde hem Türkiye seçmeni hem de GSS borcu olduğunun farkına varmıştır.
Bu ve benzeri durumda bir çok yurtdışı seçmenimizin olduğunu kamuoyunun bilgsine sunulur.
Çözüm ile ilgili görüşlerimizi kısaca şu şekildedir;
- Otomatik Bilgi Değişimi OBD ile ilgili kaygılar giderilmeli, yeterli bilgilendirmeler yapılmalı.
- Yurtdışında yaşayan yurttaşlar gelişi güzel Türkiye adres kayıt sistemine geçirilmemeli
- Türkiye’ye giden yurttaşlarımızın Genel Sağlık hizmetlerine erişimi de ayrıca ele alınmalı
- Yurtdışı seçmeni olması gereken yurtdışı mukimlerinin seçmen lsitelerinde yeralabilmeleri bakımından KONSOLOSLUK hizmetlerine erişim ve işlemler kolaylaştırılmalı, beyan ve posta usulü ile de adres değişiklikleri ikametgah belgeleri düzenlenmeli
Danimarka Kopenhag Başkonsolosluğumuzun sitesinde Amerika Kanada Avustralya gibi ülkelerde posta yöntemi ile bu işlemlerin yapılabildiği bilgisi yer alırken Danimarka’da neden uygulanamadığı sorgulanması gereken bir durumdur.
Daha detaylı bilgiler için arayabilirsiniz.
Fazıl Küçük Koç