Danimarka’da Emeklilik
SeniorPension / Sinyor Emeklilik Ne Demektir
’Senior’ kavramının Danca karşılığı; tecrübeli deneyimli, olgun yaşlı, anlamlarına gelmektedir.
’SeniorPension’ Danimarka’da çalışma yaşamına yıllarını vermiş, tecrübeli, Yaş’tan (yaş haddinden) emeklilik yaşına yaklaşmış kişiler ile ilgili emeklilik düzenlemesi anlamında kullanılan bir terimdir.
Danimarka’da emekli deninca aklımıza bir çok kavram gelmektedir. Bunlara kısaca değindikten sonra SeniorPension (Yaş’tan Önce Emeklilik) konusunu etraflıca ele alalım. Bu konunun öncelikli olarak ele alınmasının nedeni; konunun yeni bir düüzenleme olması ve doğal olarak yurttaşlarımızce pek bilinmemesi olarak gerekçelendilebilir.
- Erken Emeklilik / Malulen (Førtidspension) – Normal Emeklilik yaşından önce çeşitli nedenlerle kısmen ya da tamamen iş gücünü kaybeden kişilere uygulanan emeklilik düzenlemesidir. Malulen Emeklilik de deneilebilir.
- Yurttaş Emekliliği (Folkepension) – Danimarka’da uzun iş yaşamı sonrası insanlar belirli yaş’a geldiklerinde emekli olurlar. Bu Emekliliğie ’Yaş Haddinden Emeklilik’ denir. Kişilerin doğum tarihlerine bağlı olarak kadınlar 67 erkekler 69 yaşında emekli edilirler.
- Maaşlı Emeklilik (Efterløn) – Bu düzenleme yaş haddinden önce emekli olmak isteuenleri ek bir kasada yıllarca biriktirdikleri kesintilerine dayandırılarak hak ettikleri bir emeklilik düzenlemesidir. Yaş Hddinden emekli oluncaya kada 62 yaşı sonrası ’Maaşlı Emeklilik’ düzenlemesine geçerek çalışma hayatından 5-7 erken ayrılırlar.
- Sinyor Emekliliği (Seniorpension) SİNYOR Emekliliği diyelim. Detayları aşağıda yer verilecektir.
- Yaş’tan Önce Emeklilik (Tillig Pension) için 16 yaşından itibaren iş yaşamında en az 42-44 yıl gibi hizmetin olunması gerekmektedir, Yaş’tan emeklilik yaşından en fazla 3 yıl önce Yaş’tan Önce Emeklilik uygulamasına geçilebilir. Burada en fazla aylık 13.740 kr emekli aylığı alınır.
- Dul ve Yetim Emeklilikleri (Børne og Enke Pension) Kısaca değinilecek olur ise; Bazı bireysel emekliliklerde; iş gücü kaybı ve vefat sonrası 21 yaşında kadar çocukalar ödenen ‘Çocuk Emekliliği’ aylıkları ile dul eşlere yine aynı kasadan ömür boyu bağlanan ‘Dul Emekliliği’ düzenlemesidir. Örneğin Öğretmenler Emekli Sandığı (Lærernes Pension)
Sinyor Emekliliği (Seniorpension)
Yurttaş Emekliliklerine altı yıl ve altında süresi kalanlar ile iş piyasasında en az 20-25 yıl gibi hizmeti olanların, uzun çalışma yaşamları nedeniyle yıpranmışlıkları sonucu iş gücü kaybına bağlı olarak haftada en fazla 15 saat ve altında çalışabilme durumunda olanların zamanından önce emekli edilmelerine olanak tanıyan bir emeklilik düzenlemesidir.
Bu ölçütlere uyan yorgun emekçiler için tasarlanmış düzenleme olarak iş ve sosyal yaşama girmiş yeni bir emeklilik hakkı da denilebilir. Kısacası aşağıdaki ölçütlere uyan yorgun emekçiler başvuru yapabilirler.
Bu düzenleme Danimarka Meclisinin 2019 yılında yasalaştırdığı ve 1 Ocak 2020 yılından itibaren yürülüğe koyduğu yeni bir yasal emeklilik yapılanmasıdır.
Bu uygulamadan yararlanmak için bazı koşulların oluşması gerekir.
Kimler bu uygulamadan yararlanabilir?
- Yurttaş Emekliliğine 6 yıl ve daha az bir süresi kalmış olanlar
- En az 20-25 yıl çalışmış olanlar
- İş gücü kaybı nedeniyle en fazla 15 saat çalışabilenler
- İşgücü kaybını doktor raporları ile belgeleyenler başvuru yapabilirler.
İşgücü kaybını doktor raporları ile belgeleyenler başvuru yapabilirler. Farklı nedenlerle iş güçlerini kaybetmiş, tam zamanlı çalışamaz durumda olan, yıllarını ağır çalışma hayatına vermiş kişilerin zamanından önce emekliye ayrılmak suretiyle yaşamlarını daha anlamlı sürdürmelerine olanak sağlayan, sosyal devlet odaklı, uzun yıllar çalışmışlıklarının bir şekilde ödüllendirildiği bir düzenleme denilebilir.
Başvuru nasıl yapılır?
Başvuru digital portaldan yapılabilir. Kişinin NemID uygulamsının olması gerekir. NemID uygulaması olmayanlar belediyelerin halkla ilişkiler servislerinden başvuruyu yapabilirler.
Başvuru www.borger.dk üzerinden yapılır. ATP başvuruyu değerlendirip Belediyelerden gerekli tüm bilgi ve belgeleri getirttikten sonra kesin kararını verir. Daha detaylı bilgi için belediyelere başvurmak en doğru bilgiye ulaşmak bakımından önemlidir.
2022 yılı verilerine göre ne kadar Emekli Aylığı bağlanır?
Yalnız yaşayanlar / evli olmayanlar aylık brüt 19,360 kr
Evli olanlar / birlikte yaşayanlar aylık brüt 16,457 kr
Sorular
Detaylı bilgiler için mutlaka danışmanıza kendinize özgü sorular sormalısınız
Kesin dönüş yaparsam Semekli aylığımı alabilir miyim? Emekli sandıklarında çalışırken biriktirdiğim ek emeklilikleri alabilir miyim? Efterlon kesintilerimi alabilirmiyim?
Bu düzenlemede yurtdışında ne kadar kalma hakkım vardır? Örneğim 11 ay kalabilir ve tam maaş alabilir miyim? Vergi konusunda hangi uygulamaya tabi olurum?. Örneğin; yanı sıra çalışma ve para kazanma imkanı var mı? Ya da ‘Emeklilik kasamdaki birikimlerimin ödenmesi nasıl olacak? gibi çok farklı sorular…
