Yurtdışında Yaşayan Gurbetçilerin Türkiye’de Sağlık Hizmetlerine Erişimi Üzerine
Sağlık sorunu 7 den 70 e herkesi ilgilendiren bir konudur. Konuyu yurtışında yaşayıp Türkiye’de tatillerini geçirenler ile emekli olup uzun süre Türkiye’de kalanların hemen hemen çoğunun karşılaştıkları bir sorun olarak tanımlayabiliriz.
TC ile farklı ülkeler arasında sosyal güvenlik anlaşmaları kapsamında farklı ve sınırlı sağlık sigortası uygulamaları bulunmaktadır.
Birkaç örnekten hareketle konuyu netleştirecek olur isek;
- Karahan Amca Almanya’da yaşayan emekli bir gurbetçi. 75 yaşında. Yaşla ilgili bazı kronik rahasızlıkları var. Almanya’da yerleşik. Yılda 5-6 ay Türkiye’de yaşıyor. T/A 11 belgesi var.
Doğru dürüst sağlık hizmeti alamıyorum, hep özel hastahaneye gidip fazladan para ödemek zorunda kalıyorum, Almanya sigortam acil durumlar haricinde hiç bir işe yaramıyor. Diyor.
- Döndü Teyze Danimarka’da yaşayan emekli bir gurbetçi. 70 yaşında. Şeker astım gibi kronik rahatsızlıkları var. Yılda 4- 5,5 ay TR de kalıyor. Seyahat sigortası kabul etmediği için sağlık sigortası yok. Kocasından emekli maaşı var ama TR de yerleşik olmadığı için bundan da yararlanamıyor.
Yalan beyan verip, adresimi TR de gösterip, 180 günün üzerinde TR de yaşıyorum diye hile mi yapayım, bir özel hastahanede cebimden ödeme yaparak rutin kontrollerimi, ilaç güncellemelerimi yaptırıyorum, diyor.
- Ali Bey Danimarka’da malulen emekli, 52 yaşında, mavi kartlı, Türkiye’de yaşamak üzere İzmir’e yerleşti, Mavi kartlı olduğu için genel sağlık sigortasını aynı bir danimarkalı gibi yaptırmak zorunda kaldı.
Hani benim TC numaram vardı, izinle vatandaşlıktan çıkmıştım, yasa gereği birçok hakkım varken neden TC yurttaşı gibi genel sağlık sigortası yaptıramıyorum, kendi ülkemde yabancı muamelesi görüyorum, diyor.
Döndü Teyzeler, Karahan Amcalar, Ali Beyler yurtdışında yaşayan emekli gurbetçiler, tatillerini aralıksız her yıl TR de geçiren gurbetçiler; TC kimlikli veya mavi kartlı yurttaşlar olarak Türkiye’de bulundukları süre içerisinde daha KOLAY bir şekilde SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİM konusunda bir takım çözümlere düzenlemeler ihtiyaçları var.
Mevcut durumda SGK’na başvurmak suretiyle; ‘Genel Sağlık Hizmetleri Sigortası’ yaptırılması mümkün olmaktadır. Burada gelir beyanına bağlı primler ve ne kadar süreli olacakları belirlenmekte. Bu düzenleme sadece Türk vatandaşları için geçerli olup, mavi kartlı yurttaşlarımızı kapsamamaktadır. Bu uygulamadan da birçok yurttaşımızın bilgisi bulunmamaktadır.
Ayrıca 18 yaş altı TC kimlik numarası olan Yurdışında yerleşik genç ve çocuklarımız mevcut uygulamada TR”de sağlık hizmeti almaktadırlar.
- Eylül 12 yaşında, kulak ağrısı nedeniyle randevusuz Köyceğiz de bir aile hekiminde muayene oldu, yazılan ilaç reçetesi ise eczaneden tc numarası belirtilerek küçük bir miktar ödeme yapılarak alındı.
Bu sorunun herkesi kucaklayacak şekilde, gurbetçilerin bürokrasinin işleyişine olan yabancılıkları da dikkate alınarak, işlemlerin KOLAYca yapıldığı, yurttaşı oldukları ülkeden sağlık hizmeti almak onları oldukca mutlu edecektir.
Ülkemde sağlık sistemine entegre olmak istiyorum.
Çözüm olarak yasal bir düzenleme ile tüm gurbetçileri Genel Sağlık Hizmetleri Sigortası uygulaması içerisine dahil etmek doğru bir uygulama olacaktır.
Örneğin; Türkiye’ye girişte; digital bir sorgulama ile; ‘’Türkiye’de Genel Sağlık Sigortası İstiyormusun’ süresi ne kadar, veya kapsamı nasıl olsun gibi tüm gurnetçileri kapsayan, herkesin gelir durumuna ortalama yakın bir ödeme yöntemi ile ‘’gurbetçilere özel GENEL SAĞLIK SİGORTASI’ düzenlemesi hayata geçirilebilir. Pratik uygulama Türkiye’deki işleyişe entegre edilirken KOLAY işlem ve KOLAY Erişim ilkesine kesinlikle dikkat edilmeli.
Burada temel anlayış ‘Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşları’ da bizim yurttaşlarımızdır, anlayışı olmalı. Genel sağlık hizmetlerinden yararlanmak onların da yurttaşlık hakkıdır. Her türlü bürokratik işlemlerin kolaylaştırılması, hızlandırılması ve dahi eşit yurttaş gözüyle bakılması öncelikli olması gereken bir durumlardır.
Yurtdışından gelenlerin karşılaştığı güncel pratik sağlık sigortası uygulamaları;
Almanya’dan gelen bir gurbetçi Türkiye’de sağlık hizmeti alabilmesi için Almanya dan getirdiği T/A 11 belgesini SGK giderek sisteme dahil ettirip YUPASS numarası (Yurtdışı Provizyon Aktivasyon Sağlık Sistemi) edinmesi gerekir. Türkiyede yerleşik bir kişi TC kimlik numarası ile hastahanelere gidip işlem yaptırıken, Yurtdışında yaşayan ve orada sigortalı olan kişiler YUPASS numarası ile sağlık hizmeti alabilmekteler.
Ancak şu andaki uygulamaya göre sadece Fransa da yaşayan gurbetçiler her türlü sağlık hizmetine ücretsiz erişebilmekteler. Almanya Hollanda Belçika Avusturya gibi ülkelerden gelen gurbetçiler YUPASS numarası ile sadece acil durumlarda sağlık hizmetlerine ücretsiz erişim haklarına sahiptirler. Bu durum 2019 dan beri bu şekilde.
Türkiye ile Sosyal Güvenlik Anlaşması olan ve sağlık hizmetlerinde işbirliği yapılan ülkelerde acil durum tanımlaması ile ancak sağlık hizmetlerine erişilirken, örneğin Danimarka gibi sağlık hizmetleri anlaşması olmayan ülkelerden gelen vatandaşlar ise tamamen bu hizmetlerden yoksunlar.
Örneğin biz Danimarkalı gurbetçiler sağlık sigortası için ‘seyahat sigortası’ yaptırmak suretiyle ilk dört hafatada acil durumlarda sağlık hizmetlerine sigortamız aracılığı ile erişebilmekteyiz. Yaşlı ve kronik hastalıkları olan gurbetçileri seyahat sigortası yaptırmakta doğal olarak zorluk çekmektedirler. Pahalı bir sigorta primi ile yapılan seyahat sigortası da ancak acil durumlarda ve sınırlı süre için geçerli olabilmektedir.
Fazıl Küçük Koç 0045501341480 [email protected] www.fazilkoc.com
https://belturkhaber.be/haber/turkiyede-doktora-gidecek-gur
https://turizmavrupa.net/turkiyede-tedavi-goren-gurbetcilere-onemli-bilgi/betcilere-kotu-haber-
